1- Enerjiyi kaybeden taraf
2- Enerjiyi üreten taraf
3- Üretilen enerjiyi transfer eden taraf ,
olmak üzere üç aşamalı bir olgu ısı kaybı ve ısıtma döngüsü sistemini açıklamaktadır. Sulu ısıtma sistemlerinde enerjiyi üreten taraf gaz , sivi veya kati yakıtlı kazanlar olup enerjiyi transfer eden taraf ise radyatör, yerden ısıtma, fan-coil v.b. cihazlardır. Bu cihazların ısıyı nasıl transfer ettiği aşşağıda açıklanmaya çalışılacaktır.
Beton ısısı kontrolü sistemini anlamamız için, ısının nasıl transfer edildiği hususunu anlamamız gerekmektedir. Bilindiği üzere iki farklı; gaz, sıvı veya katının aynı ortam içerisinde bulunduğu anda, sıcaklıkları birbirinden farklı ise, sıcaklığı yüksek olan cisim veya bölgeden sıcaklığı düşük olan cisim veya bölgeye ısı transferi gerçekleşmektedir. Bu süreç her iki ortam veya cisim eşit ısıya ulaşana kadar devam etmektedir. Termodinamik yasalar incelendiğinde ısının; iletim, taşınım ve ısınım şeklinde transfer edildiğini biliyoruz. Elimizi sobanın borusuna dokunarak elimizi ısıtmamız iletimle ısı transferine örnektir. Kalorifer sisteminde ısınan suyun radyotorleri yüksek sıcaklığa ulaştırarak odayı ısıtması taşınım ile ısı transferine örnektir. Taşınım ile olan ısı transferinde mahal içerisinde bulunan hava kendisinden çok daha sıcak radyatör yüzeyine enerji almak sureti ile mahal havası ısınmaktadır. Radyatörlerin de birazdan açıklayacağımız ışınım ile ısı transferini bir miktar gerçekleştirdiğini söyleyebiliriz.Işınım ile ısı transferi: Bu transfer şeklinde sıcak bir yüzey ve kendisinden daha soğuk bir yüzey arasında hic iletim olmadan ve önemsiz bir taşınım değeri ile ısı transferi gerçekleşmektedir. Yüksek sıcaklıktaki cismin yaydığı enerji ortamda hava olmasa dahi daha düşük sıcaklıktaki cisme enerji olarak transfer olmakta ve düşük sıcaklıktaki ortam veya cisim yüksek sıcaklıktaki cismin ısısından istifade etmektedir.
Bu sistemle ilgili en güzel örnek güneş ile dünyanın arasındaki ısı transferidir. Binlerce cantigrad derece güneş ışınları ile dünyamız arasında çok uzun mesafeler olduğu halde güneş enerjisinin bize kadar ulaştığı ve dünyamızı ısıttığı aşikardır. Aynı şekilde UFO ısıtıcılar ile insan vucudu arasında da benzer bir ısı transferi ilişkisi vardır. Insan vucudu UFO veya yüksek sıcaklıktaki cisimlerden yayılan ısıl enerjiyi absorbe ederek vücut ısısını artırmaktadır. Buradan haraketle beton ısısı kontrolünü geliştiren mühendisler insan vücudundan daha sıcak bir yüzeyden ortama ve insana ısı transferi bilmekten haraketle kat betonlarını ısınmak sureti ile bir ısıtma sistemi olabileceği görüşünü hayata geçirmişlerdir. Aynı şekilde bu yüzeyler düşük sıcaklıkta tutularak ortam ve insan serinletmesi görevini de üstlenmektedir. Beton ısısı kontrolü yapılacak binalarda yapı elemanları ısıtılacağı veya soğutulacağından tepki süresinin geç olacağı bilinmektedir. Bu sebeple beton ısısı kontrolünde ısıtma veya soğutma sistemi gün içinde açılıp kapanmak yerine mevsim boyunca hedeflenen sıcaklıkta dengede tutularak verimli bir ısıtma veya soğutma sistemi gerçekleşmektedir. Tüm su ısıtıcı veya su soğutucu cihazlar yüksek sıcaklık üretirken düşük, düşük sıcaklık üretirken yüksek verimle çalışırlar. Örnek olarak 70 derece sıcak su üreten kombi 2.7m3/h gaz tüketirken 40 derece üreten bir kombi yaklaşık 1 m3 gaz tüketir. Benzer şekilde suyu 7 dereceye soğutan bir Chiller %86 verimle çalışırken suyu 18 dereceye soğutan bir Chiller yaklaşık %94 verimle çalışır.
Günümüzde enerjinin önemini enerji üretmenin zorluğunu ve enerji maliyetlerini hepimiz bilmekteyiz. Özellikle ülkemizde doğal gaz, petrol gibi enerji üretim araçlarını ithal ettigimiz için ancak enerjiyi daha az tüketerek tasarruf sağlayabiliriz. Fakat bunu yaparken elbetteki konforumuzdan taviz vermemeliyiz. İşte tüm bu parametreleri inceledigimizde düşük sıcaklık ile verimli bir ısı transferi gerçekleştiren en önemli ısıtma ve soğutma sisteminin geniş yüzey alanlarından ışınım ile ısı transferi yapan yüzey ısıtma sistemleri veya soğutma sistemleri olacağı anlaşılmaktadır.
Beton ısısı kontrolu inşaat aşamasında kat betonunun donatılarına uygulanan borulara sıcak su göndermek sureti ile kat betonunun ısıtılması veya aynı borulara soğuk su gonderilmek sureti ile kat betonun soğutulması, ve kat betonu ile insan vucudu arasında ışınım ile ısı transferi sonucu ısıtma veya soğutma gerçekleştiren sistemdir. Her bir kat betonu bir alt katın ısıtıcısı beya soğutucusu olarak yüzey alani görev yapmaktadır. Yani bu sistemde odamızın tavanı bizim ısıtıcımız veya aynı şekilde bizim soğutucumuz olacaktır. Bu bilgiler ışığında aşşagıdaki uygulamalar incelendiginde kolay ve uygun maliyetle uygulanan , bakım gerektirmeyen ve yenilebilir enerji kaynaklarıyla rahatlıkla işletilebilecek bu sistemin geleceğin ısıtma ve soğutma sistemi olacağı düşünülmektedir.
Ülkemizde bu sisteme en iyi örnek Türkiye Büyük Millet Meclisimizdir. 1949 yılında Alman mühendisler TBMM kat betonlarına demir borular döşemek sureti ile beton ısısı kontrolü sistemi yapmışlardır. Yıllardır birçok başbakanımız, bakanlarımız, milletvekillerimiz ve tüm değerli meclis çalışanları bu sistemle ısınmış ve serinlemişlerdir. 15 Temmuz gecesi hainlerin attığı bombalardan bir tanesi gazi meclisimizin tavanını parçalamak sureti ile bu sisteme de zarar vermesi sonucu gazi meclisimizi inceleme ve yetkililerden sistem verimi hakkında bilgi alma fırsatı bulduk. Kış aylarında gayet rahat bir ısıtma ve aynı şekilde yaz aylarında konforlu bir serinletme gerçekleştiği bilgisi bizzat meclis idaresi tarafından tarafımıza teyit edilmiştir.
Aşşağıda paylaştığımız uygulama fotoğraflarından sistem hakkında görsel bilgi ile de faydalanabilirsiniz. O yıllarda demir borular ile uygulanan beton kontrolü günümüzde artık plastik borular ile uygulanmaktadır. Sistem sadece ısıtma amaçlı çalışacak ise bir ısıtıcı kazan, serinletme amaçlı çalışacak ise de sisteme Chiller veya ısı pompası entegre etmek sureti ile ısıtma ve serinletme konforlu ve verimli bir şekilde gerçekleşmektedir.